7 mins

Veterinair capaciteitsmanagement en planningsoptimalisatie

Door: Dr. ir. Maartje Zonderland

Door de werkprocessen in de dierenartsenpraktijk beter en slimmer te organiseren, krijg je meer meer grip op je planning. Veterinair Capaciteitsmanagement biedt mogelijkheden om meer te doen met minder mensen.

 

Serie van gastblogs

Met Animana heb je al een geweldige basis om de dagelijkse gang van zaken in je praktijk te beheren. Wij begrijpen dat er meer in de praktijk komt kijken dan alleen een praktijkmanagementsysteem. In een serie van gastblogs geven wij daarom het woord aan andere veterinaire professionals.

Als ervaren veterinair professional komen deze problemen je waarschijnlijk heel bekend voor: het niet op elkaar afstemmen van de eisen van de klant en de klinische middelen, een lage productiviteit en het niet onder controle hebben, zijn allemaal resultaten van een gebrek aan capaciteitsmanagement en goede planningsroutines. Nu we ons ervan bewust zijn dat we een probleem hebben, hoe kunnen we dit dan oplossen? En waarom is het eigenlijk zo belangrijk om je capaciteit te beheren?

Meer werk met minder mensen

In de afgelopen decennia is de vraag naar diergeneeskundige zorg toegenomen, vooral voor gezelschapsdieren. Dit komt door de toename van het aantal dieren, maar ook door de technologische vooruitgang en de bereidheid van eigenaren om meer geld uit te geven aan diergeneeskunde. Tegelijkertijd werken meer dierenartsen parttime en is er minder animo om ’s nachts of in het weekend over te werken. Als gevolg daarvan is er in veel westerse landen een tekort aan dierenartsen en verpleegkundigen, wat betekent dat er meer werk gedaan moet worden met minder mensen. Dit vraagt om een efficiëntere en rationele verdeling van de capaciteit. We noemen deze activiteit Veterinair Capaciteitsmanagement of kortweg VCM. In de gezondheidszorg heeft capaciteitsmanagement de laatste 20 jaar veel aandacht gekregen van zowel wetenschappers als consultants. De toepassing van concepten uit operationeel onderzoek en managementwetenschappen heeft geleid tot aanzienlijke verbeteringen in de organisatie van de zorg en de resultaten voor patiënten, personeel en organisaties. Binnen capaciteitsmanagement maken we onderscheid tussen vraag en aanbod. We streven naar een evenwicht tussen vraag en aanbod, zodat we optimale resultaten behalen. Deze resultaten worden meestal sleutelprestatie-indicatoren genoemd en zijn gerelateerd aan doelen voor proceskwaliteit, financiën en productiviteit.

Balanceren van vraag en aanbod

Kwaliteits-, financiële en productiviteitsdoelstellingen zijn voor u waarschijnlijk gemakkelijk te begrijpen, maar wat bedoelen we met procesdoelstellingen? De drie belangrijkste resultaten op het gebied van capaciteitsmanagement zijn de wachttijd voor klanten, overuren voor personeel en inactieve tijd, dus de tijd dat de middelen van de organisatie ongebruikt zijn. Middelen kunnen betrekking hebben op infrastructuur en apparatuur, maar ook op personeel. We zien dat het aanbod georganiseerd is in silo’s zoals consultatie, diagnostiek en chirurgie. Soms is het personeel ook georganiseerd rond deze silo’s, bijvoorbeeld administratief personeel of dierenartsen met specifieke aandachtsgebieden. Aan de andere kant stroomt de vraag van cliënten letterlijk door deze silo’s heen, wat uitdagingen creëert in de afstemming van logistieke activiteiten en de uitwisseling van informatie. Als gevolg hiervan is het in evenwicht brengen van de vraag en het aanbod meestal een zeer complexe puzzel, met suboptimale resultaten.

Overeenkomsten en verschillen humane- en diergeneeskunde

Door ons werk in zowel de humane- als de veterinaire zorg zien wij een aantal interessante overeenkomsten en verschillen. Wat ons als eerste opvalt is dat best practices uit de humane zorg nog onvoldoende worden gebruikt in de veterinaire zorg.

Klik op de onderstaande titels om de
verschillen en overeenkomsten te ontdekken:

Wat is Veterinair Capaciteitsmanagement?

Wat is nu de exacte definitie van veterinair capaciteitsmanagement? Het is een beslissingsnetwerk om de cliëntenstroom te controleren en de personeelsinfrastructuur en apparatuurcapaciteit te verdelen, met de nadruk op proces-, kwaliteitsproductie- en financiële doelstellingen. VCM is geen project dat eindigt. Het is een manier van werken en onderdeel van je managementstrategie, net als infectiepreventie of kwaliteitsmanagement.

Planning is niets meer of minder dan de verdeling van capaciteit op drie tijdschalen. Net als bij klantenstromen is planning niet beperkt tot specifieke silo’s, maar omvat het besluitvormingsprocessen met meerdere bronnen.

Strategische planning

De eerste is strategische planning en hierbij gaat het om besluitvorming op de lange termijn over een periode van meer dan een jaar. Typische beslissingen zijn het bepalen van de casusstrategie, wat betekent dat er wordt besloten wat voor soort cliënten er worden geholpen en wat voor soort zorg er wordt geboden. Dit klinkt misschien heel eenvoudig voor jou, maar veel dierenartsenpraktijken bepalen op welk gebied ze actief zullen zijn, bijvoorbeeld door een paardenpraktijk te beginnen en het daarbij te laten. Een stap verder gaan is erg belangrijk, omdat dit direct bepaalt hoeveel personeel, infrastructuur en apparatuur er nodig is. Denk bijvoorbeeld aan een kliniek met meerdere locaties en je bent van plan om locaties te starten of te sluiten. Het is belangrijk om te beslissen hoe personeel, infrastructuur, apparatuur en activiteiten over deze locaties worden verdeeld. Alles op alle locaties doen voor iedereen, kan een directe bedreiging vormen voor de prestaties van je organisatie.

Tactische planning

Tactische planning betreft besluitvorming op middellange termijn, ruwweg zes weken vanaf nu tot ongeveer een jaar vooruit. Typische beslissingen zijn de toewijzing van capaciteit aan dringende semi-spoedeisende zorg voor zieke dieren. Ook de tijdshorizon voor personeelsplanning moet op tactisch planningsniveau worden vastgesteld. Dit is meestal ongeveer 6 tot 8 weken. Onderhoud van apparatuur maakt ook deel uit van deze tijdshorizon en moet voor grotere klinieken worden besproken met leveranciers.

Operationele planning

Bij operationele planning of planning gaat het om besluitvorming op korte termijn, vanaf vandaag tot over ongeveer zes weken. Het gaat om regels voor individuele cliëntenplanning. Eigenlijk ervaren veel mensen de uitdagingen waar ze dagelijks mee te maken hebben als operationele problemen. Meestal zijn het symptomen van problemen op tactisch of zelfs strategisch niveau.


Dit blog is onderdeel van een serie van 4. In het volgende blog zoomen we verder in op het strategische planningsniveau.

Over de auteur

Maartje Zonderland heeft tijdens haar promotieonderzoek en loopbaan veel kennis opgedaan op gebied van wiskundige modellen om zorgprocessen te analyseren en te optimaliseren. Door gebruik te maken van wetenschappelijke methodes en zelf rekenmodellen te ontwikkelen is zij een autoriteit geworden op het gebied van evidence-based capaciteitsmanagement.

Laten we eens kijken wat IDEXX-software voor uw praktijk kan betekenen

Vul het onderstaande formulier in en we nemen contact met u op.